Liên kết phát triển vùng đồng bằng sông Cửu Long

Bạn đánh giá:  / 0
DỡHay 

Vùng đồng bằng sông Cửu Long (ÐBSCL) được mệnh danh là vựa lúa, vựa trái cây và vựa thủy sản của cả nước; hằng năm đóng góp to lớn vào kim ngạch xuất khẩu của ngành nông nghiệp. Thế nhưng, một trong những hạn chế lâu nay ở ÐBSCL là sản xuất manh mún, mạnh ai nấy làm. Ðể phát triển bền vững và sẵn sàng cho hội nhập, thì vấn đề liên kết vùng nhằm tăng nội lực, tăng sức mạnh cạnh tranh đang là vấn đề cấp bách đặt ra.

 

Mạnh ai nấy làm

Nhiều ngày nay, hàng loạt nông dân chăn nuôi lợn ở các tỉnh ÐBSCL như ngồi trên đống lửa, vì tình trạng rớt giá kéo dài. Ông Trần Hoàng Nam, ở xã Mỹ Phong, TP Mỹ Tho (Tiền Giang) than thở: “Gia đình tôi nuôi hàng trăm con lợn, nhưng liên tục gặp khó về tiêu thụ. Lợn tới lứa xuất chuồng, vậy mà thương lái chỉ trả 20.000 đến 23.000 đồng/kg, thấp hơn chi phí giá thành, khiến thua lỗ nặng”. Những năm qua, Tiền Giang là tỉnh dẫn đầu khu vực ÐBSCL về số lượng đàn lợn, với mức bình quân mỗi năm hơn 700 nghìn con lợn, có năm cao điểm lên đến 900 nghìn con. Hiện, toàn tỉnh có khoảng 42.688 cơ sở chăn nuôi lợn, trong đó hộ gia đình chiếm tỷ lệ hơn 94%, cơ sở nuôi quy mô từ 50 con trở lên chiếm gần 6%. Quyền Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Tiền Giang Cao Văn Hóa, nhận định: “Dù số hộ nuôi lợn ở tỉnh rất nhiều và lượng đàn lớn, nhưng phần lớn theo kiểu “mạnh ai nấy làm”, thiếu sự liên kết giữa người nuôi với nhau và giữa người nuôi với doanh nghiệp, cho nên khi rớt giá, việc tiêu thụ vô cùng khó khăn”. Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Thành Một cho biết: “Nông dân trong tỉnh làm nghề nuôi lợn đã lâu năm và số lượng đàn khá nhiều, với khoảng 370 nghìn con/năm. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu liên kết ngay tại địa phương, cũng như giữa các tỉnh với nhau; do đó, khi gặp khủng hoảng thừa đàn, rớt giá thì người chăn nuôi chịu thua thiệt đầu tiên”.

Trong khi đó, nhiều nông dân trồng thanh long cũng luôn phập phồng về khâu tiêu thụ. Ông Nguyễn Văn Ðời, ở xã Mỹ Tịnh An, huyện Chợ Gạo (Tiền Giang) cho rằng: “Có lúc thanh long ruột đỏ giá 30.000 đến 40.000 đồng/kg, thanh long ruột trắng 10.000 đến 15.000 đồng/kg giúp nông dân lời đậm, nhưng nay giá thanh long ruột đỏ giảm còn 8.000 đồng/kg, thanh long ruột trắng 4.000 đến 6.000 đồng/kg, khiến nông dân lo lắng, đứng ngồi không yên. Vấn đề là, lâu nay nông dân Tiền Giang và Long An trồng thanh long nhiều nhất vùng ÐBSCL, nhưng không có sự liên kết; trong khi hiện nay, một số tỉnh như Vĩnh Long, Ðồng Tháp, Trà Vinh… nông dân lại đổ xô trồng thanh long. Với diện tích trồng thanh long ngày càng mở rộng, nhưng thiếu sự liên kết, không kiểm soát được quy mô, sản lượng thì sẽ rất khó trong tiêu thụ”.

Cũng ở ÐBSCL, trong khi người nông dân đóng góp nhiều công sức để đưa Việt Nam giữ vững vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo, nhưng họ luôn bị đe dọa bởi tình trạng “được mùa, mất giá”, “được giá, hết hàng”; việc bảo quản sau thu hoạch, đóng gói và xây dựng thương hiệu gạo còn nhiều hạn chế, nhất là khâu xay xát, lưu trữ gạo trước khi đưa ra thị trường, cùng với thời tiết, dịch bệnh… luôn là nỗi lo thường trực của nông dân. ÐBSCL là vùng nuôi thủy sản lớn nhất nước với diện tích chiếm 70%, 58% sản lượng, riêng con tôm chiếm 80% và đóng góp hơn 60% kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước. Song, hầu hết các tỉnh ven biển không có sự liên kết với nhau từ nuôi trồng, chăm sóc, thu hoạch… cho nên con tôm cứ mãi lận đận. Câu chuyện tôm bị dịch bệnh hoành hành vẫn thường xảy ra, bởi hàng loạt bất cập về thủy lợi yếu kém, con giống, thức ăn, môi trường ô nhiễm… chưa được tháo gỡ.

Thiếu tiếng nói chung

GS, TS Nguyễn Ngọc Trân, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Ðối ngoại của Quốc hội, cho rằng: “Hơn mười năm nay, ÐBSCL rơi vào cảnh tụt hậu bởi các mô hình sản xuất chậm đổi mới. Ðáng lo ngại, tình trạng mạnh ai, nấy làm đã dẫn đến cạnh tranh nội bộ, tranh mua, tranh bán, tranh nhau thu hút đầu tư… Nguyên nhân cũng vì thiếu sự liên kết”. Cùng băn khoăn trên, TS Nguyễn Minh Châu, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền nam, nhận định: “ÐBSCL có nhiều loại trái cây ngon, nhất là bưởi da xanh đang được thị trường quốc tế ưa chuộng. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp nước ngoài đặt điều kiện để nhập khẩu trái cây với số lượng, độ đồng đều về kích cỡ, mầu sắc… thì nhiều địa phương ở ÐBSCL không “dám nhận”; bởi các tỉnh chưa có sự liên kết trong quy hoạch, sản xuất, thời vụ thu hoạch… Vì vậy, chưa thể bảo đảm số lượng và chất lượng trái cây để cung ứng dài hạn cho đối tác”.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử, nếu nhìn tổng thể, việc thiếu liên kết đã khiến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh trong sản xuất và kinh doanh xảy ra ở vùng này; vấn đề quản lý chất lượng nông thủy sản cũng gặp nhiều khó khăn; thế mạnh của vùng chưa được phát huy tốt nhất. Những hạn chế này cần sớm được tháo gỡ, nhằm thúc đẩy sản xuất toàn vùng phát triển.

Từ những bất cập nêu trên, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành chức năng và các tỉnh ÐBSCL nhanh chóng triển khai liên kết vùng trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Trước mắt, đối với tiểu vùng sông Tiền, sông Hậu gồm bốn tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long và Tiền Giang, được Bộ NN-PTNT xác định thế mạnh về cây ăn trái, thủy sản và cây lúa. Ðây là tiểu vùng ven biển cần liên kết để tạo ra lợi thế kinh tế, cân đối lợi ích giữa các tỉnh, hướng đến sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu. Theo Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Cao Văn Trọng, việc liên kết giữa bốn tỉnh này cũng như toàn vùng ÐBSCL thời gian qua còn nhiều hạn chế, chưa ngang tầm với việc khai thác tiềm năng của vùng. Bến Tre xác định cây ăn trái, cây dừa và con tôm là thế mạnh phát triển. Vì vậy, rất mong thiết lập sự liên kết với các tỉnh, trao đổi kinh nghiệm, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, hướng tới sự bền vững trong thời gian tới. Cũng băn khoăn về liên kết vùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lâm Quang Thi cho biết: “Tiểu vùng Tứ giác Long Xuyên gồm An Giang, Kiên Giang, TP Cần Thơ và một phần của Hậu Giang, là một trong những nơi sản xuất lúa gạo trọng điểm của ÐBSCL. Song, hiện nay việc sản xuất còn nhỏ lẻ, dựa nhiều vào nguồn tài nguyên, thiếu sự liên kết trong chuỗi giá trị ngành hàng. Việc khai thác, sử dụng nguồn nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự can thiệp của các quốc gia vùng thượng nguồn sông Mê Công cũng là lo ngại cho tiểu vùng này. Do đó, cần có sự liên kết trong quản lý, sử dụng nguồn nước một cách tốt nhất”. Các nhà khoa học lưu ý, vùng Tứ giác Long Xuyên có lợi thế khi làm lúa ba vụ, tuy nhiên, do các tỉnh xây dựng đê bao khép kín để ngăn lũ đã ảnh hưởng việc chứa nước, gây thiếu phù sa, gia tăng chi phí sản xuất và xâm nhập mặn. Việc này các tỉnh cần thống nhất, tính toán hợp lý trong việc phân chia sản xuất. GS, TS Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng Trường đại học Nam Cần Thơ cho rằng, cần đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi ở vùng này. Ngay cả một số nơi bị nhiễm phèn mặn, thì ngành chức năng nên tính toán, tạo ra thu nhập cho nông dân bằng cách hỗ trợ điều kiện để trồng cỏ nuôi bò, sẽ hiệu quả hơn trồng lúa; đồng thời tránh phải xây dựng các công trình ngăn mặn tốn kém lớn về chi phí…

Liên kết để phát triển

Ngày 6-4-2016, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 593/QÐ-TTg ban hành Quy chế thí điểm liên kết phát triển kinh tế - xã hội vùng ÐBSCL giai đoạn 2016-2020. Mục đích khai thác cao nhất tiềm năng, lợi thế của vùng và của từng địa phương, nhằm huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững. Trong đó, có ba vấn đề cần liên kết: Liên kết phát triển chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực (lúa gạo, thủy sản, trái cây), bảo đảm cung - cầu, tham gia vào chuỗi nông sản toàn cầu với lợi thế cạnh tranh nhất; liên kết phát triển hạ tầng giao thông; liên kết phát triển hạ tầng thủy lợi. ÐBSCL là vùng duy nhất trong cả nước được Chính phủ ký Quyết định liên kết này. Tuy nhiên đến nay mới có ba tỉnh Ðồng Tháp, Tiền Giang và Long An tìm được tiếng nói chung và chính thức ký liên kết vào tháng 9-2016, nhưng do chưa quản lý tốt việc khai thác tài nguyên, chuỗi giá trị hàng nông sản bị đứt đoạn, sản phẩm chưa khẳng định được thương hiệu, uy tín trên thị trường quốc tế.

Mới đây, ngày 29-6, tại TP Cần Thơ, chủ trì hội nghị sơ kết sáu tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ sáu tháng cuối năm của Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, Phó Thủ tướng Vương Ðình Huệ khẳng định, Chính phủ rất quan tâm vấn đề liên kết vùng ở ÐBSCL. Tuy nhiên, việc triển khai thí điểm quy chế này đang rất chậm. Ðề nghị Bộ Kế hoạch và Ðầu tư (KH-ÐT) sớm triển khai thực hiện Quyết định 593/QÐ-TTg của Chính phủ về liên kết vùng ÐBSCL, trong đó việc liên kết của từng tỉnh, từng tiểu vùng phải bảo đảm tổng thể của cái chung. Bộ Tài nguyên và Môi trường cần cập nhật bản đồ biến đổi khí hậu, bản đồ nước ngầm… Bộ NN-PTNT tập trung phát triển chuỗi giá trị chủ lực cho vùng gồm tôm, cá tra, lúa gạo và trái cây; quan tâm phát triển HTX kiểu mới… Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ phải làm tốt vai trò tham mưu cho các cấp Trung ương, cùng địa phương tập hợp sức mạnh đưa vùng ÐBSCL phát triển bền vững.

Phó Thủ tướng Vương Ðình Huệ cũng giao UBND tỉnh Ðồng Tháp lựa chọn nhà thầu xây dựng đề án “Liên kết phát triển bền vững tiểu vùng Ðồng Tháp Mười”. Mục tiêu nhằm xây dựng, phát triển tiểu vùng Ðồng Tháp Mười thành vùng trọng điểm quốc gia về sản xuất nông nghiệp trong điều kiện biến đổi khí hậu và hội nhập quốc tế.

Bài, ảnh: Ðỗ Nam và Tân Thành

Nguồn: nhandan.com.vn









10044752
Hôm nay
Hôm qua
Tuần này
Cuối tuần trước
Tháng này
Tháng trước
Tất cả
889
1227
3917
10032960
64208
80492
10044752

Địa chỉ IP: 52.91.177.91
Giờ máy chủ: 2024-03-29 10:40:10
Visitors Counter